De Cacaoboom
Onze naam is geïnspireerd op een stukje bijzondere geschiedenis. In 1829 kocht apotheker Jan Hendrikszn. Veen een molen genaamd De Cacaoboom. Oorspronkelijk stond deze molen in Oost-Zaandam, ter hoogte van de huidige kanovereniging Quo Vadis. In 1830 werd zijn dochter geboren: Catharina Cornelia (Neeltje) Jans Veen.
Jan Hendrikszn. Veen, geboren in 1799 te Sneek, had zich in 1823 gevestigd als apotheker. Drie jaar later kocht hij een woning aan het einde van de Hoogstraat in Koog aan de Zaan, vlakbij de grens met Zaandijk. Daar richtte hij ook zijn firma J. Veen & Co. op, waarmee hij zich naast de apotheek ook toelegde op de productie van cacao en chocolade. Zijn broer Lambertus werkte in het begin met hem samen, tot hij rond 1840 overstapte naar de wijnhandel.
De molen – oorspronkelijk bedoeld voor het malen van tabak – werd door Veen omgebouwd tot cacaomolen. Op het erf van zijn huis was hiervoor voldoende ruimte; vroeger stond daar zelfs de scheepshelling van Aris Pieterse uit 1694.
In 1849 ontstond er brand in de molen. Veen besloot daarop het binnenwerk te verplaatsen naar een nieuwe molen met dezelfde naam in Westzaan, gebouwd in 1851. Deze werd gebruikt voor het malen van cacaodoppen en blauwsel.
In 1855 werden zowel de molen als het huis in Koog geveild. De familie verhuisde terug naar Sneek, waar Veen een stoom aangedreven chocoladefabriek begon onder de naam "Nederland". De productie werd volledig overgeheveld naar deze nieuwe locatie.
De molen in Westzaan kreeg daarna verschillende functies: er werd blauwsel geproduceerd, later brandde men er koffiedoppen voor koffiestroop. In 1900 brandde De Cacaoboom volledig af. Door de harde wind dreigden ook nabijgelegen molens als ‘De Schoolmeester’ en ‘De Veenboer’ te worden getroffen, maar dankzij snel optreden van de brandweer kon erger worden voorkomen.
In 1905 werd nog geprobeerd een nieuwe blauwselfabriek te vestigen op het erf, maar deze hield geen stand door concurrentie van ‘De Paradijsvogel’. Uiteindelijk werd het pand zelfs nog gebruikt als autosloperij. Tot op de dag van vandaag staat het gebouw er nog steeds.
Na het overlijden van Jan Hendrikszn. Veen in 1874 namen zijn neven het bedrijf over. Ondanks het winnen van prijzen op tentoonstellingen, konden ze niet op tegen de concurrentie uit Holland. Pogingen om het bedrijf nieuw leven in te blazen, onder andere met hulp van D. Francken uit Koog aan de Zaan, mislukten. In 1900 werd de fabriek overgenomen door Remmert Pieper, een handelaar in chemicaliën uit Wormerveer.
Wandel door geschiedenis en geur van cacao – Van de rode buurt naar de Zaanse Schans
Een bezoek aan de Zaanse Schans is een reis door de tijd. Hier, langs de Zaan, staat een uniek openluchtmuseum met draaiende windmolens, houten huizen en ambachten die het verhaal vertellen van de Nederlandse Gouden Eeuw. Maar wist je dat deze streek ook de bakermat is van de Nederlandse cacao-industrie?
In de 19e en 20e eeuw groeide de Zaanstreek uit tot het eerste echte industriegebied van West-Europa. De geur van cacao hing letterlijk in de lucht – en bedrijven zoals Verkade, Cacao de Zaan en Pette vestigden hier hun fabrieken. In die tijd werd de Zaan dé cacaohoofdstad van de wereld. Tot op de dag van vandaag worden er in dit gebied tonnen cacao verwerkt.
Op weg naar de Zaanse Schans ligt een plek waar die geschiedenis tot leven komt: De Cacaoboom.
Deze sfeervolle chocolaterie aan de Goeman Borgesiusstraat 1a in Zaandijk is niet zomaar een tussenstop. Het is een eerbetoon aan de rijke cacaotraditie van de streek. Hier proef je ambachtelijke chocolade, originele cakes en warme dranken, allemaal met een knipoog naar het erfgoed van de Zaan.
De rode buurt van Zaandijk – een verrassende geschiedenis
De Cacaoboom bevindt zich in een bijzonder stukje Zaandijk, lokaal bekend als de “rode buurt”. Deze bijnaam stamt uit het begin van de 20e eeuw, toen juist hier de sociaaldemocratie bloeide. Grote denkers en vernieuwers kwamen naar deze arbeiderswijk – waaronder Karl Marx, die tijdens zijn bezoek aan Nederland in 1872 een lezing gaf voor de Internationale Arbeidersassociatie.
Ook Goeman Borgesius, naar wie de straat is vernoemd, speelde een belangrijke rol. Als liberaal politicus zette hij zich in voor betere leefomstandigheden voor arbeiders en was hij een groot voorstander van sociale hervormingen. In deze buurt werd gestreden voor gelijkheid, onderwijs, vrouwenrechten én – niet onbelangrijk – betere voeding.
Verbind het verleden met het heden
Een bezoek aan de Zaanse Schans wordt nóg bijzonderder als je de route start in deze historische wijk. Laat je meevoeren door verhalen van sociale strijd, industrieel vernuft en de geur van versgebrande cacao. Kom binnen bij De Cacaoboom, proef een stukje lokale geschiedenis en wandel daarna door naar de molens die ooit de wereld voorzagen van olie, verf, meel en – natuurlijk – cacao.
De Cacaoboom is niet alleen een winkel. Het is een tussenstop vol smaak, karakter en verhaal – een perfect beginpunt van jouw dag in de Zaanstreek.
Contact ons.
Interesse in een samenwerking. Contact ons en we nemen zo snel mogelijk contact op!